Ölçme değerlendirme, eğitim başta olmak üzere birçok alanda bilgi, beceri ve yeteneğin açığa çıkarılması için yapılan birçok çalışmanın toplamını ifade etmektedir. Eğitimde ölçme değerlendirme öğrencilerin bilme basamağı ve diğer üst bilişsel becerilerini içeren öğrenmelerin ne derecede kazanıldığını anlamak adına yapılan sınavları içermektedir. Buna benzer olarak bir usta çırağını yetiştirirken de bir bakıma ölçme değerlendirme yoluna gider. Neyi ne kadar yapabildiğini görür ve ona göre bir yol izler. Kısacası neyi yapabilip neyi yapamadığımız veya neyi ne kadar yapabildiğimizin özetidir ölçme değerlendirme. Ülkemizde ve dünyanın birçok ülkesinde sınavlar, yetenek testleri, uygulamalı çalışmalar ölçme değerlendirmede sıklıkla kullanılan yöntemlerdir. Bu yöntemler içinde en çok tercih edileni ise sizlerin de tahmin edeceği gibi sınav sistemidir.

Pandemi döneminde ölçme değerlendirmenin nasıl yapılacağı, diğer bir deyişle sınavların nasıl uygulanacağı epey tartışma konusu olmuştur. İlk zamanlarda en az bir sınav yapılması sıklıkla vurgulanmış olsa da daha sonraları bu durum öğretmenlerin kanaatine bırakılarak davranış ya da kanaat notu verilmesi şeklinde değiştirilmiştir. Daha bitmedi! Alınan son karar ise ALES sorularını aratmayacak düzeyde mantıkları zorlayıcı bir yöntemi beraberinde getirdi. Faturalı hatta geçerken önümüze sunulan bin tane seçeneğe, tatil rezervasyonu yaparken karar veremediğimiz fırsat paketlerine ve restorana gittiğimizde yavuz bir garsonun abime ne vereyim sorusundaki geniş yelpazeye benzer bir şekilde sınavlar ile ilgili de birçok iş yükü ve kararsızlığı beraberinde getiren bu uygulama tartışma konusu olmuştur. Uygulamaya göre öğrenciler, isterlerse sınava girip bu notlarının geçerli olmasını isteyebilecek ama yine beğenmezlerse not yükseltme için ikinci bir sınav hakkına sahip olabilecek ve hatta hiç olmadı ne uğraşacağım canım deyip ilk dönem aldığı notun aynısını karnesine yazdırabilme hakkı elde edecektir. Hatta ve hatta diyelim ki notları kendilerine fazla geldi, bu notların bir kısmını bozdurup, okulda not hesabı açıp zor günler için saklayabilecekler. Bu son kısmı ekzejere (abartı) olsa da durum bundan pek de farksız değil. Şahsi görüşüm ise her dersten en az bir kere bile olsa sınav yapılması gerektiğidir. Bu sayede çocuklar hiç olmazsa defteri kitabı bir yere fırlatıp nasıl olsa kanaat notu ile geçeceğim kolaycılığına kaçmaz ve biraz olsun derslere ilgilerini sürdürmek için çaba gösterirlerdi. Sadece not vermiş olmak için not verilmiş olması eminim ki öğretmenlerin de vicdanında soru işaretleri bırakmıştır. Öte yandan özel okulların sınav notu konusunda daha bonkör davranma eğiliminde olmaları (bilimsel bir veri değil sadece duyum) aman biz neden altta kalalım biz de yüksek not verelim refleksini doğurduğundan hak eden etmeyen her çocuğun tek kelime öğrenmeden bir sonraki yıla kolayca ve bol notla geçmesine vesile olmaktadır. Ölçmede birinci ve en kritik hata tam olarak burada yapılmaktadır.

Sınavların yapılıp yapılmamasını etkileyen en önemli unsur salgının seyri olsa da bir diğer önemli unsur da çocukların eğitime erişim oranlarıdır. Henüz bugün bile yaklaşık iki milyon çocuk eğitime erişim sağlayamazken bu durum tarım bölgelerinde yaşayan ve aileleri ile birlikte çalışmaya giden çocuklar da dâhil olduğunda daha da içinden çıkılamaz bir hal almaktadır. Tam da bu noktada sınavların yapılıp yapılmaması durumu şöyle dursun yapılsa bile ne derecede sağlıklı bir ölçme değerlendirme olacağı tartışma konusudur.

Toparlayacak olursam en azından şehir kırsal ayrımı olmaksızın ve yaz dönemine denk gelen tarım faaliyetleri başlamadan önce tüm okullarda en az birer sınav yapılmış olması bile mevcut durumun karmaşasından daha faydalı olabilirdi diye düşünüyorum.

Kalın Sağlıcakla…